Door de Stichting is de informatiebundel ‘Gekende landschappen’ tot stand gebracht. Deze informatiebundel kan geraadpleegd en gedownload worden vanaf de website. Maandelijks wordt uit deze bundel een standpunt gelicht met een toelichtende beschrijving. Lezers worden van harte uitgenodigd op onderstaand standpunt te reageren. Onderaan de rubriek wordt daarvoor de mogelijkheid geboden.

Het standpunt van de maand luidt: 

Ook boeren in de nabijheid van weidevogelkerngebieden kunnen bijdragen aan de verbetering van de weidevogelstand door het plas-dras houden van greppels. Hierdoor komt meer voedsel voor weidevogels beschikbaar.

Het grootste deel van het agrarisch natuurbeheer bestaat uit beheer voor weidevogels, zodat soorten als grutto’s, kieviten, scholeksters en tureluurs voldoende voedsel, bescherming, nest- en voortplantingsgelegenheid kunnen vinden. Ondanks de inspanningen van agrariërs en forse investeringen door de provincie loopt de weidevogelpopulatie in veel gebieden nog steeds terug. Deze terugval heeft meerdere oorzaken, zoals intensivering van de landbouw, oprukkende bebouwing, klimaatverandering en predatie door onder andere vossen en verwilderde katten. Zonder extra maatregelen bestaat het gevaar dat de weidevogelpopulatie verder terugloopt en soorten zelfs kunnen verdwijnen. De provincie ondersteunt nu alleen nog de weidevogelbescherming in aangewezen weidevogelkerngebieden. Uit wetenschappelijk onderzoek en uit praktijkervaring is gebleken dat het inzetten op kerngebieden binnen het Natuurnetwerk Nederland, met optimale condities voor weidevogels, zoals een hoog waterpeil, kruidenrijk grasland, het verwijderen van bomen en struiken en een latere maaidatum, een zinvolle manier van weidevogelbescherming is. Ook boeren in de nabijheid van weidevogelkerngebieden kunnen  bijdragen aan de verbetering van de weidevogelstand door het plas-dras houden van greppels.

Hierdoor komt meer voedsel voor weidevogels beschikbaar. In het voorjaar van 2019 was door de droogte de grond keihard waardoor oudervogels niet met de snavel de grond in konden om wormen en insecten te bemachtigen voor hun pullen. Een andere maatregel in het belang van de weidevogels is het aanbrengen van een vossenraster. Hierdoor neemt de roofdruk van vossen af.

De kievit broedt in grote open terreinen, meestal op (maïs)akkers en in weilanden.

secretariaat@alkmaardermeeromgeving.nl

Door de Stichting is de informatiebundel ‘Gekende landschappen’ tot stand gebracht. Deze informatiebundel kan geraadpleegd en gedownload worden vanaf de website. Maandelijks wordt uit deze bundel een standpunt gelicht met een toelichtende beschrijving. Lezers worden van harte uitgenodigd op onderstaand standpunt te reageren. Onderaan de rubriek wordt daarvoor de mogelijkheid geboden.

Het standpunt van de maand luidt: 

Om de biodiversiteit te versterken moet natuur- en landschapsbeheer gezien worden in samenhang met thema’s zoals: waterkwaliteit, bodemkwaliteit, milieukwaliteit en natuur-inclusieve landbouw.

Door de grote diversiteit van agrarische cultuurlandschappen die Nederland eeuwenlang had, was er ook een grote biodiversiteit. Door modernisering en schaalvergroting in de landbouw zijn er veel planten- en diersoorten (diversiteit) verdwenen. Uiteraard is de sterke verstedelijking een andere belangrijke oorzaak dat de natuur is teruggedrongen en versnipperd. Daarom moeten natuurwaarden worden vergroot en de regionale identiteit en de recreatieve aantrekkelijkheid van het landelijk gebied worden versterkt. Het landschap is een coproductie tussen mens en natuur; een samenspel tussen bodem, water, plantengroei en landgebruik. Een aantrekkelijk biodivers agrarisch cultuurlandschap bestaat uit een vlechtwerk van elementen: extensief bewerkte landbouwgrond, watergangen met brede, langzaam aflopende oevers, moerasjes en poelen, brede bermen, kleine bospercelen en paden. Daarin past ook recreatie gericht op rust, ruimte, natuur en cultuurhistorie; kortom de beleving van het landschap.

Nu de landelijke overheid zich niet langer inzet voor het natuurbeleid is deze taak bij de provincies komen te liggen. Met haar nota ‘Agenda Groen, Licht op groen’ (2013) en daarop aansluitend het Natuurbeheerplan, dat voor meerdere jaren geldt maar met een jaarlijkse frequentie wordt aangepast, heeft de provincie Noord-Holland die verantwoordelijkheid op zich genomen.

Alweer jaren geleden zijn de waterschappen groener gaan denken. Zorgden zij vroeger vooral voor een optimale waterhuishouding voor de agrarische wereld, nu hebben zij ook aandacht voor natuurbelangen. De waterschappen richten zich niet alleen op het beheer van de waterkwantiteit, maar ook op de waterkwaliteit. Ook boeren krijgen steeds meer oog voor de kwaliteit van ‘het groen’ en richten agrarische natuurverenigingen op, zoals in ons gebied de agrarische natuurvereniging ‘Waterland en Dijken’. Bij agrarisch natuurbeheer worden natuurbeherende werkzaamheden ingepast in de agrarische bedrijfsvoering.

Een aantrekkelijk ‘biodivers’ agrarisch cultuurlandschap bestaat uit een vlechtwerk van landschapselementen.

secretariaat@alkmaardermeeromgeving.nl

Door de Stichting is de informatiebundel ‘Gekende landschappen’ tot stand gebracht. Deze informatiebundel kan geraadpleegd en gedownload worden vanaf de website. Maandelijks wordt uit deze bundel een standpunt gelicht met een toelichtende beschrijving. Lezers worden van harte uitgenodigd op onderstaand standpunt te reageren. Onderaan de rubriek wordt daarvoor de mogelijkheid geboden.

Het standpunt van de maand luidt: 

Behoud en herstel van de biodiversiteit is van belang voor de natuur, maar is tevens onmisbaar voor de mens.

Roedels herten, bijenvolken, bomen en schimmels, bessenstruiken en vogels. Planten en dieren werken op alle mogelijke manieren samen om te overleven. De natuur is een mega-netwerk, opgebouwd uit miljarden afhankelijkheden. Als gevolg van menselijk handelen dreigen een miljoen plant- en diersoorten op korte termijn uit te sterven. In veel gevallen al binnen enkele tientallen jaren, concluderen internationale experts uit vijftig landen in een rapport dat in 2019 is uitgebracht. Het roer moet om, omdat de toekomst van de mensheid nauw verbonden is met het lot van de natuur. Behoud en herstel van de biodiversiteit is van belang voor de natuur, maar is tevens onmisbaar voor de mens.

Drie redenen om planten en dieren te beschermen zijn de ecologische, de economische en de ethische. Diversiteit van dier- en plantensoorten verhoogt de spankracht en de levensvatbaarheid van de natuur zelf (ecologie). Bestuiving en natuurlijke plaagbestrijding zijn belangrijk voor de voedselvoorziening (economie).

Planten en dieren zijn het waard om beschermd te worden vanwege de waarde van zichzelf of uniciteitswaarde, ook wel intrinsieke waarde genoemd (ethiek).

Geaderd koolwitje

Reageren? Stuur een mail naar secretariaat@alkmaardermeeromgeving.nl

Door de Stichting is de informatiebundel ‘Gekende landschappen’ tot stand gebracht. Deze informatiebundel kan geraadpleegd en gedownload worden vanaf de website. Maandelijks wordt uit deze bundel een standpunt gelicht met een toelichtende beschrijving. Lezers worden van harte uitgenodigd op onderstaand standpunt te reageren. Onderaan de rubriek wordt daarvoor de mogelijkheid geboden.

Het standpunt van de maand luidt: 

Voorafgaand bij het afgeven van vergunningen, waarbij verlichting een essentiële factor is, moet de belevingswaarde van duisternis voor mens en natuur meegewogen worden.

Op de onderstaande kaart is te zien vanuit welk gebied in Nederland het meeste licht omhoog straalt. Dit kan zowel direct licht, alsook indirect licht zijn dat door weerkaatsing omhoog wordt gestuurd. Hieruit blijkt dat onze regio net als de gehele Randstad tot de lichtere delen van Nederland behoort. Op zichzelf niet vreemd, omdat de bevolkingsdichtheid hier groter is dan in het oosten van Nederland. Toch zijn er tegenwoordig wel maatregelen te nemen om deze lichtvervuiling te beperken, zoals het toepassen van armaturen waarbij het uitstralende licht onder het horizontale vlak blijft.

Alles in het licht zetten is geen nastrevenswaardig vooruitgangsideaal. Duisternis wordt steeds meer als een kwaliteit ervaren. Zowel vanuit het oogpunt van ecologie en energiebesparing is duisternis een belangrijk thema. Bij het ontwerpen van verkeerskundige situaties behoort toekunnen met zo weinig mogelijk licht een criterium te zijn. Waar mogelijk kan gekozen worden voor andere oplossingen dan verlichting, zoals reflecterende markeringen. Rijkswaterstaat en steeds meer gemeenten verduurzamen hun lichtplannen. Ze kijken waar licht ‘s nachts gedimd of helemaal uit kan. De gemeenten Uitgeest en Castricum hebben elk een Beleidsplan Openbare Verlichting tot 2020/2029. Ook de consument kan de lichtvervuiling helpen beperken, door zichzelf de vraag te stellen of alles wel verlicht moet worden, bijvoorbeeld particuliere tuinen. Voorafgaand bij het afgeven van vergunningen, waarbij verlichting een essentiële factor is, moet de belevingswaarde van duisternis voor mens en natuur meegewogen worden.

Het was een gigantische klus om de duizenden foto’s van Nederland die André Kuipers in 2012 vanuit het internationale ruimtestation ISS heeft gemaakt, aan elkaar te zetten tot één grote foto van Nederland bij nacht. (www.platformlichthinder.nl).

Reageren? Stuur een mail naar secretariaat@alkmaardermeeromgeving.nl

Door de Stichting is de informatiebundel ‘Gekende landschappen’ tot stand gebracht. Deze informatiebundel kan geraadpleegd en gedownload worden vanaf de website. Maandelijks wordt uit deze bundel een standpunt gelicht met een toelichtende beschrijving. Lezers worden van harte uitgenodigd op onderstaand standpunt te reageren. Onderaan de rubriek wordt daarvoor de mogelijkheid geboden.

Het standpunt van de maand luidt: 

Bij alle ontwikkelingen die overwogen worden rond het Alkmaarder- en Uitgeestermeer dient, naast de waterkwaliteit versterking van de ruimtelijke kwaliteit voorop te staan, met behoud van de natuurlijke waarden.

Honderd jaar geleden lagen Noord-Hollandse steden en dorpen in een zee van ruimte, het landschap. De omkering die zich voltrok leidde ertoe dat het landschap nu omringd wordt stedelijke bebouwing. Dorpen zijn zo gegroeid dat ze eigenlijk geen dorp meer genoemd kunnen worden. De waarde van het landschap, de natuur en het erfgoed legde het in de planvorming af tegen sterkere economische belangen. Ging het in het verleden om het verhogen van de agrarische opbrengst van het landschap, verlagen van de kosten en verbetering van de arbeidsomstandigheden. Het landschap wordt nu ingezet voor klimaatadaptatie, recreatie, natuur en energieopwekking. De energietransitie zal een forse claim op de ruimte leggen. En er moeten ook nog heel veel woningen worden bijgebouwd.

Het Alkmaarder- en Uitgeestermeer hebben een hoge recreatieve waarde. Daardoor zullen er steeds weer ondernemers en bestuurders zijn die de recreatieve mogelijkheden van het gebied verder willen benutten. Gelukkig zijn veel gronden rond het meer in handen van natuurorganisaties die instandhouding van het karakter en de natuurwaarde van het gebied vooropstellen. De natuurgebieden rond het meer worden bevolkt door broedvogels, vooral weidevogels. Daarnaast heeft het gebied in de winter een belangrijke functie als pleisterplaats voor wintergasten als vele duizenden smienten en andere watervogels.

Alweer jaren geleden was het storten van bagger uit de Zaan in de Saskerleidam en in de vooroevers van het meer een veelbesproken onderwerp. Acties vanuit de stichting heeft de baggerstort niet kunnen verhinderen. Ondanks dat blijft de stichting van mening dat voor het behoud van kwaliteit de economische, ecologische en cultuurhistorische waarden gelijkwaardige uitgangspunten dienen te zijn. Bij alle ontwikkelingen die overwogen worden rond het Alkmaarder- en Uitgeestermeer dient, naast de waterkwaliteit versterking van de ruimtelijke kwaliteit, voorop te staan, met behoud van de natuurlijke waarden.

Opkomende zon boven het Alkmaardermeer

Reageren? Stuur een mail naar secretariaat@alkmaardermeeromgeving.nl

Door de Stichting is de informatiebundel ‘Gekende landschappen’ tot stand gebracht. Deze informatiebundel kan geraadpleegd en gedownload worden vanaf de website. Maandelijks wordt uit deze bundel een standpunt gelicht met een toelichtende beschrijving. Lezers worden van harte uitgenodigd op onderstaand standpunt te reageren. Onderaan de rubriek wordt daarvoor de mogelijkheid geboden.

Het standpunt van de maand luidt: 

De open ruimten tussen Castricum en Limmen, tussen Akersloot en Uitgeest en tussen Uitgeest en Heemskerk mogen niet dichtslibben door bebouwing, infrastructuur of geboomte.

Vooral de bebouwing van Castricum en Limmen en Uitgeest en Heemskerk zijn elkaar dicht genaderd. Om de dorpskernen hun eigen identiteit te laten behouden en dieren kansen te bieden om te kunnen migreren, mogen de tussenliggende ruimten niet kleiner worden. Tussen Uitgeest en Heemskerk wordt de bestaande open ruimte gespaard door de aanwezigheid van een gasleiding.
De groene zone tussen Limmen en Castricum maakt deel uit van de Schoonwatervallei, de noordelijke natuurverbinding naar het Alkmaarder- en Uitgeestermeer. De open ruimte tussen Akersloot en Uitgeest is ruimer, maar wordt doorsneden door de autosnelweg A9. De zichtlijnen moeten niet alleen vrij blijven van bebouwing of infrastructuur, maar ook van houtopstanden.

De doorzichten tussen Castricum en Limmen, tussen Akersloot en Uitgeest
en tussen Uitgeest en Heemskerk moeten behouden blijven.

Reageren? Stuur een mail naar secretariaat@alkmaardermeeromgeving.nl

Door de Stichting is de informatiebundel ‘Gekende landschappen’ tot stand gebracht. Deze informatiebundel kan geraadpleegd en gedownload worden vanaf de website. Maandelijks wordt uit deze bundel een standpunt gelicht met een toelichtende beschrijving. Lezers worden van harte uitgenodigd op onderstaand standpunt te reageren. Onderaan de rubriek wordt daarvoor de mogelijkheid geboden.

Het standpunt van de maand luidt: 

Met aanplant van gebiedseigen struweelzones zijn de overgangen tussen bebouwing en het landelijk gebied natuurlijker te maken.

De westkant van Uitgeest laat zien dat volgebouwde bebouwingsranden niet lelijk hoeven te zijn. Architectuur, passend materiaalgebruik en gebiedseigen struweelzones kunnen ook aan harde bebouwingsgrenzen landschappelijke kwaliteit geven. Van grote landschappelijke waarde is het uitzicht op de oostzijde van het dorp. Van cultuurhistorische waarde zijn de nog aanwezige korte vaarwegen vanaf de Westergeestervaart naar de vroeger aan de rand gelegen boerderijen.

Helaas kent Uitgeest aan de zuidzijde ook een bebouwingsrand langs de Tolvaart waarbij de erven grenzen tot aan de oever van deze historische waterloop. Door de individuele tuinen, met daartussen erfafscheidingen en een variatie aan aanlegsteigers is de oorspronkelijke oeverzone verloren gegaan en komt de bebouwingsrand rommelig over. Voor de waardering van het landschap is niet alleen het zicht vanuit het buitengebied op de dorpsranden van belang, dat zijn ook de doorzichten vanuit de randbebouwing. Doorzichten zijn als het ware vensters waardoor het landelijk gebied kan worden beleefd, zoals vanaf de Westerweg en de Oosterzij in Limmen met alleen bebouwing aan de dorpskant en op de overgang van strandwal en strandvlakte hier en daar een boerderij met erfbeplanting. Hagen, niet hoger dan 100 cm, langs de wegen op de strandwallen en als perceelscheiding versterken het dorpskarakter van de woonkernen. Hogere hagen als afsluiting van achtertuinen vormen geen bezwaar.

De westkant van Uitgeest laat zien dat bebouwingsranden niet lelijk hoeven te zijn

Reageren? Stuur een mail naar secretariaat@alkmaardermeeromgeving.nl

Door de Stichting is de informatiebundel ‘Gekende landschappen’ tot stand gebracht. Deze informatiebundel kan geraadpleegd en gedownload worden vanaf de website. Maandelijks wordt uit deze bundel een standpunt gelicht met een toelichtende beschrijving. Lezers worden van harte uitgenodigd op onderstaand standpunt te reageren. Onderaan de rubriek wordt daarvoor de mogelijkheid geboden.

Het standpunt van de maand luidt: 

Het aanleggen van singelbeplanting rond lelijke gebouwen aan de bebouwingsranden en in het open gebied geeft het landschap een kwaliteitsimpuls.

Vroeger waren de strandwallen te herkennen aan de daarop liggende akkers en gespreide bebouwing. Die akkers zijn vrijwel geheel onder de toegenomen bebouwing verdwenen. Daardoor zijn strandwallen niet alleen te herkennen aan hoog opgaand groen en de torenspitsen, maar ook aan de gesloten bebouwing. Zolang er uitsluitend op de strandwallen gebouwd wordt blijven deze in het landschap herkenbaar.

Randen van de bebouwde gebieden zijn van betekenis voor de beeld- en belevingswaarde van het omringende buitengebied. Lelijke gebouwen
(veelal gaat het om schuren) aan de bebouwingsranden en in het open gebied doen afbreuk aan de beleving van het landschap. Het aanleggen van singelbeplanting rond lelijke bebouwing geeft het landschap een kwaliteitsimpuls.

De loods zonder singelbeplanting
aan de oostkant van Limmen doet
afbreuk aan de beleving van het
dorpssilhouet.

Reageren? Stuur een mail naar secretariaat@alkmaardermeeromgeving.nl

Door de Stichting is de informatiebundel ‘Gekende landschappen’ tot stand gebracht. Deze informatiebundel kan geraadpleegd en gedownload worden vanaf de website. Maandelijks wordt uit deze bundel een standpunt gelicht met een toelichtende beschrijving. Lezers worden van harte uitgenodigd op onderstaand standpunt te reageren. Onderaan de rubriek wordt daarvoor de mogelijkheid geboden.

Het standpunt van de maand luidt: 

Windmolenparken op zee roepen een gevoel van begrenzing op. Daarmee behoort het beleven van de volmaakte openheid van de Noordzee tot het verleden. Windmolenparken of andere grootschalige voorzieningen moeten niet dichter bij de kust worden gebouwd.

In de Noordzeezone vallen alle verticale elementen sterk op. De windmolens op zee zijn bij helder weer van verre zichtbaar. Om te beoordelen of en waar zeeparken moeten komen, behoren behalve het visuele aspect ook andere criteria meegewogen te worden. Bijvoorbeeld: wat zijn de effecten van deze parken op het zeeleven? Welke effecten hebben elektriciteitskabels op de zeebodem? Welke elektromagnetische velden stralen die uit en wat zijn daarvan de gevolgen. Wat is de economische levensduur van molens? Moeten we plekken verder weg juist niet reserveren voor nog duurzamere energiewinning? Het feit dat windmolens in het zicht staan, confronteert ons met onze energieconsumptie.

Als windparken bijdragen aan biodiversiteit, waar aanwijzingen voor zijn, spreken we dan nog van horizonvervuiling, een ‘industrieel hekwerk’ of gaan we het dan een ‘biologisch netwerk’ noemen? Welke energie willen we in de toekomst?

Maken windmolens op zee de kuststreek minder aantrekkelijk voor strandbezoekers?

Reageren? Stuur een mail naar secretariaat@alkmaardermeeromgeving.nl

Door de Stichting is de informatiebundel ‘Gekende landschappen’ tot stand gebracht. Deze informatiebundel kan geraadpleegd en gedownload worden vanaf de website. Maandelijks wordt uit deze bundel een standpunt gelicht met een toelichtende beschrijving. Lezers worden van harte uitgenodigd op onderstaand standpunt te reageren. Onderaan de rubriek wordt daarvoor de mogelijkheid geboden.

Het standpunt van de maand luidt: 

Om het natuurlijke en cultuurhistorische landschap te sparen moeten bouwopgaven zoveel mogelijk binnen de bestaande kernen plaatsvinden, met een voorkeur bij knooppunten van openbaar vervoer.

Metropool Amsterdam in ontwikkeling kenmerkt zich door een grote verscheidenheid aan steden, dorpen en deelregio’s, met specifieke identiteiten en kwaliteiten. Al deze kernen liggen in een grote diversiteit aan landschappen met hoge ecologische, recreatieve en cultuurhistorische waarden. Er is een steeds sterkere uitstraling van de metropool in alle windrichtingen: naar Alkmaar en Hoorn, naar de Leidse regio (provincie Zuid-Holland) en in de richting van Utrecht en Flevoland. Ook Castricum en Uitgeest liggen in de invloedsfeer van de metropool. Binnen de metropool functioneert sinds 2007 het samenwerkingsverband Metropoolregio Amsterdam (MRA). Hierbij zijn enkele tientallen gemeentes betrokken in zowel de provincies Noord-Holland als Flevoland.

De Metropool Amsterdam ontwikkelt zich snel. Daarbij gaat het niet alleen om woningbouw, maar ook om de aanleg van kantoorparken, bedrijventerreinen en wegen. Het gevolg daarvan is het verdwijnen van historische landschapspatronen en landschapselementen. De leesbaarheid van het verleden wordt daardoor moeilijker en cultuurlandschappen verliezen hun specifieke karakter. Anderzijds worden door de verstedelijking het natuurlijke en cultuurhistorische landschap steeds belangrijker voor recreatie. Van belang is de waardering voor het landschap en de mate waarop het beleefd kan worden. Om het natuurlijke en cultuurhistorische landschap te sparen moeten bouwopgaven zoveel mogelijk binnen de bestaande kernen plaatsvinden, met een voorkeur bij knooppunten van openbaar vervoer.

De beleving van de ruimte wordt vooral bepaald door kenmerken als openheid en beslotenheid. In het kader van de Omgevingsvisie heeft de provincie Noord-Holland diverse gebieden aangewezen als Bijzondere Provinciale Landschappen (BPL).

Door de verstedelijking wordt het natuurlijke en cultuurhistorische landschap in Holland boven Amsterdam steeds belangrijker voor recreatie.

Reageren? Stuur een mail naar secretariaat@alkmaardermeeromgeving.nl