Museum Gemaal 1879 weer dienstvaardig Uitgeest
Eerst de Zuidermolen, daarna een stoomgemaal, later omgebouwd tot een elektrisch gemaal, hebben samen eeuwenlang het overtollige water uit de Groot-Limmerpolder weggemalen. Ruim dertig jaar geleden werd het Gemaal 1879 bij Akersloot uit zijn functie ontheven en omgevormd tot een museum. Wat vroeger het ketelhuis was, is nu een expositieruimte, maar de maalinrichting werd intact gehouden. De maalcapaciteit is 110 kuub water per minuut, bijna twee keer meer dan het kleinere gemaal dat de functie van het oude gemaal heeft overgenomen. Het Hoogheemraadschap kan het oude gemaal nu weer goed gebruiken. Er vallen steeds vaker regenbuien waarbij er in korte tijd heel veel regen valt in één klein gebied. Komt er een clusterbui, dan kan het gemaal als hulpgemaal weer draaien om het water weg te pompen.
Co Bosschaart, bestuurslid van de Stichting Gemaal 1879 en tevens vrijwilliger bij de Stichting Alkmaardermeeromgeving:
“Tot 1990 kon het voorkomen dat tijdens een zuidwesterstorm het water naar de noordoosthoek bij de Noordermolen werd gestuwd en daar de maalcapaciteit tekort schoot, terwijl bij het Gemaal 1879 onvoldoende water stond om uit te malen. Een peilverschil van 20 cm was goed mogelijk. In het kader van de herinrichting van de waterhuishouding in de jaren negentig van de vorige eeuw zijn er twee nieuwe pompinstallaties gebouwd; bij de Noordermolen een met een maalcapaciteit van 120m3/min en bij Gemaal 1879 een pompinstallatie met een capaciteit van 60 m3/min. Wanneer in tijden van nood het oude gemaal in werking wordt gezet levert dit samen met de naastgelegen pompinstallatie een waterverplaatsing op van 170 m3/min. In combinatie met het gemaal bij de Noordermolen wordt hiermee de maalcapaciteit met 60% vergroot.”.
Het idee om het gemaal in te zetten bij hevige regenval ontstond toen Bosschaart en zijn medevrijwilligers geld nodig hadden voor onderhoud aan het dak en een tandwiel van het gemaal. Het Gemaal 1879 is een provinciaal monument, dus ging de helft van de onderhoudskosten naar de provincie Noord-Holland. De Rabobank deed ook een donatie, maar ze kwamen nog zesduizend euro te kort. Bosschaart nam contact op het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en de financiering kwam rond. “Het HHNK was op dat moment bezig met een uitgebreid plan om het waterbeleid van Noord-Holland boven het IJ te vernieuwen. Het kwam goed uit dat het Gemaal 1879 er nog staat en dat het nog doet.”, aldus Bosschaart. Het Hoogheemraadschap betaalde mee aan het onderhoud, op voorwaarde dat het gemaal weer operationeel zou worden. Na het weer aanleggen van een krachtstroomaansluiting is aan die voorwaarde voldaan. Dat betekent voor de vrijwilligers van het museum dat ze zich voortaan ook moeten bezighouden met watermanagement.